الهه ی الهام
انجمن ادبی

 «معرفی و مقایسه رباعی و دوبیتی»

 

الف)رباعی:

-         دارای چهار مصراع  هموزن است که مصراع سوم آن قافیه ندارد و بر وزن« لاحول ولا قوة الا بالله» می باشد.

-         پیام اصلی شاعر در مصراع آخر می آید و سه مصراع دیگر مقدمه اند.

-         اولین هجای رباعی در هرمصراع هجای بلند است(دارای سه واج).(__)

-         الگوی هجایی شامل:(صامت+مصوت+صامت)مثل:من:(م –َ ن)-(­­__)

-         رباعی قالبی است ایرانی و از زمان رودکی تا حال در شعر فارسی رواج داشته است.

-         درون مایه ی این نوع شعر بیشتر عشق، عرفان و فلسفه است.

-         رباعی از مناسب ترین قالب ها برای ثبت لحظه های زودگذر شاعرانه است.

-         معروفترین سرایندگان رباعی:

خیام نیشابوری- فریدالدین عطار- مولوی و بابا افضل کاشانی هستند.

چند نمونه برای قالب رباعی:

 

من درد تو را زدست آسان ندهم           

دل برنکنم ز دوست تا جان ندهم

از دوست به یادگار دردی دارم

کان درد به صدهزار درمان ندهم

***

برخیز بتا بیار بهر دل ما

حل کن به جمال خویشتن مشکل ما

یک کوزه شراب تا به هم نوش کنیم

زان پش که کوزه ها کنند از گل ما

***

خیام اگر زباده مستی خوش باش

با لاله رخی اگر نشستی خوش باش

چون عاقبت جهان همه نیستی است

انگار که نیستس، چو هستی خوش باش

***

این قافله ی عمر عجب می گذرد

دریاب دمی که با طرب می گذرد

ساقی غم فردای حریفان چه خوری

پیش آر پیاله را که شب می گذرد

***

ای کاش که جای آرمیدن بودی

یا این ره دور را رسیدن بودی

کاش از پی صدهزارسال از دل خاک

چون سبزه امید بردمیدن بودی!

 

ب)دوبیتی یا ترانه:

 

- مشتمل بر دو بیت است که گاه

- مصراع سوم آن قافیه ندارد.

-  وزن دوبیتی(مفاعیلن/ مفاعیلن/فعولن)         --u/---u/---u

- دوبیتی با هجای کوتاه می آید.(صامت+مصوت) آغاز می شود.

- دوبیتی رایج ترین قالب شعری در نزد روستاییان باذوق و خوش لهجه و قریحه است.

- درون مایه ی دوبیتی عارفانه و عاشقانه است.

- دوبیتی را در فارسی« ترانه» هم می گویند.

- معروفترین سرایندگان دوبیتی: باباطاهر همدانی و فایز دشتستانی هستند.

چند نمونه برای قالب دوبیتی:

 

اگر صد تیر ناز از دلبر آید

مکن باور که آن از دل برآید

پس از صد سال بعد از مرگ فایز

هنوز آواز دلبر دلبر آید

***

تو از من بی خبر من از تو بی تاب

نمی آیی مرا یک شب تو در خواب

یقین حال دل فایز ندانی

لب من تشنه و لعل تو سیراب

***

خوشا آنان که از تن جان ندانند

زجانان جان زجان جانان ندانند

به دردش خو کرن سالان و ماهان

به درد خویشتن درمان ندانند

***

غم عشقت بیابان پرورم کرد

هوای بخت بی بال و پرم کرد

به مو گفتی صبوری کن صبوری

صبوری طرفه خاکی بر سرم کرد

***

مکن کاری که بر پا سنگت آیو

جهان با این فراخی تنگت آیو

چو فردا نامه خوانان نامه خوانند

تو را از نامه خواندن ننگت آیو.

 

تهیه: بهمن حشم فیروز

کارشناس و دبیر ادبیات چهاردانگه

    

شنبه 27 آبان 1391برچسب:بهمن,حشم فیروز,دوبیتی,رباعی, :: 12:33 :: نويسنده : حسن سلمانی

صفحه قبل 1 2 3 4 5 ... 65 صفحه بعد

آخرین مطالب
پيوندها

تبادل لینک هوشمند
برای تبادل لینک  ابتدا ما را با عنوان الهه ی الهام و آدرس elaheelham.LXB.ir لینک نمایید سپس مشخصات لینک خود را در زیر نوشته . در صورت وجود لینک ما در سایت شما لینکتان به طور خودکار در سایت ما قرار میگیرد.





نويسندگان